Human Centric Lighting – światło skoncentrowane na człowieku
Subskrybuj, żeby czytać dalej
Dołącz do społeczności Dobrego Projektanta i uzyskaj dostęp do pełnej zawartości platformy. Wybierz plan dopasowany do twoich potrzeb.
Dołącz do nasWiedza projektowa
Od zarania dziejów światło wyznacza rytm dobowy człowieka – jesteśmy aktywni za dnia, w nocy natomiast śpimy i się regenerujemy. Wraz z rozwojem elektryczności nasz rytm okołodobowy uległ znaczącym zaburzeniom – sztuczne światło sprawiło, że zaczęliśmy być aktywni (czytaj: produktywni) przez całą dobę, co miało gigantyczny wpływ na rozwój gospodarki. Niestety, jak się stosunkowo niedawno okazało, przebywanie w sztucznym oświetleniu ma również wpływ na nasze
zdrowie. Rosnąca świadomość na temat biologicznego wpływu światła na człowieka zaowocowała powstaniem koncepcji Human Centric Lighting, czyli oświetlenia skoncentrowanego na człowieku.
Aby dokładnie zrozumieć, jak światło może mieć bezpośredni wpływ na nasze samopoczucie, warto
dowiedzieć się nieco o budowie oka i samym „mechanizmie” widzenia. Widzimy, gdyż w oku mamy
fotoreceptory, które – kiedy pada na nie światło – uwalniają białka (rodopsynę i fotopsynę), co
pobudza nerw wzrokowy do wysłania do mózgu sygnału, który ten przetwarza w obraz. Jeszcze do
niedawna uważano, że mamy dwa rodzaje fotoreceptorów – pręciki, które umożliwiają widzenie przy
słabym oświetleniu z ograniczoną lub zerową percepcją kolorów oraz czopki, odpowiedzialne za
widzenie w dobrym oświetleniu i rozpoznawanie kolorów. Odkrycie trzeciego typu fotoreceptorów –
komórek RGC (Retinal Ganglion Cells) zmieniło nasz (nomen omen) punkt widzenia. Choć komórki te
nie są bezpośrednio zaangażowane w proces widzenia, zapewniają połączenie nerwowe z regionem
w mózgu, który odpowiada za regulację rytmu dobowego. Mózg w reakcji na sygnały przesyłane z
tych receptorów reguluje wydzielanie hormonów: melatoniny, dopaminy, kortyzolu i serotoniny. W
skrócie: światłoczułe komórki mają wpływ na naszą gospodarkę hormonalną! Dzięki temu odkryciu
okazało się, że światło niebieskie (emitowane m.in. przez ekrany smartfonów) hamuje wydzielanie
melatoniny, która wywołuje senność, zaś produkcja pozostałych hormonów pobudzających zostaje
zwiększona. Ekspozycja na światło niebieskie zatem m.in. podnosi temperaturę ciała, tętno, zwiększa
siłę mięśni i koordynację, maksymalizuje czujność i produktywność. Dlatego właśnie kluczowym
elementem w koncepcji Human Centirc Lighting jest temperatura barwowa.
Barwa światła a aktywność człowieka
Zimne światło dzienne o temperaturze barwowej 5000-6500 K pobudza organizm. Z kolei ciepłe,
mniej intensywne światło o wschodzie i zachodzie słońca (2700-3000 K), zapewnia łagodny początek
dnia i sprzyja odpoczynkowi w nocy. Koncepcja oświetlenia skoncentrowanego na człowieku ma na
celu odwzorowanie tego cyklu za pomocą sztucznego światła, aby umożliwić użytkownikom
funkcjonowanie w zgodzie z naturalnym rytmem dobowym ich organizmów przy jednoczesnym
spełnieniu wymagań użytkowych. Dobre oświetlenie może wpływać na nastrój, redukować stres i
poprawiać produktywność i koncentrację, ma wpływ na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne. W
oświetleniu zorientowanym na człowieka wykorzystuje się białe diody LED o regulowanych
parametrach, ściemniacze oraz sterowniki działające na podstawie zaawansowanych algorytmów.
